* کرمانشاه *

جاذبه‌های گردشگری کرمانشاه بسیار بوده، این شهر با آثار مهم تاریخی و فرهنگی کشورمان یکی از مهمترین شهرهای گردشگری ایران است.
در استان کرمانشاه ۳۰۰۰ اثر تاریخی برآورد شده‌ است که ۷۱۶ اثر آن به ثبت آثار ملی و یک اثر به ثبت اثر جهانی رسیده است.
در این میان بیستون کتیبه‌ای به جا مانده از داریوش شاه به ثبت جهانی رسیده ‌است. در همه جای استان آثار گرانبهایی دیده می‌شود. در این مقاله مروری داریم بر جاذبه‌های گردشگری استان کرمانشاه و به معرفی مختصری از آن‌ها خواهیم پرداخت.
تمامی این جاذبه‌ها و جاهای دیدنی کرمانشاه هر گردشگری را برآن می‌دارد که به این شهر زیبا سفر کند و از مهمترین جاذبه‌های گردشگری که در سطح ملی و جهانی ارزشمند هستند بازدید داشته باشد. تورهای بسیاری نیز وجود دارد که می‌تواند علاوه بر سفری راحت و برنامه‌ریزی شده گردشگران را در بازدید از بهترین جاذبه‌های ایران کمک کند.

طاق بستان
طاق‌بستان که یکی از معروف‌ترین مکان‌های توریستی شهر کرمانشاه است، مجموعه‌ای از سنگ نگاره‌ها و سنگ نبشته‌های دوره‌‌ی ساسانی است که در شمال غربی شهر کرمانشاه قرار دارد. این مجموعه ارزش هنری و تاریخی زیادی دارد که شامل دو طاق بزرگ و کوچک و چند سنگ نبشته است.

آنچه روی سنگ‌های دو طاق حجاری شده، صحنه‌های تاریخی تاج‌گذاری خسرو پرویز، تاج‌گذاری اردشیر دوم، تاج‌گذاری شاهپور دوم و سوم است.

وجود کوه و چشمه در این مکان، آن را به گردشگاهی مفرح تبدیل کرده که از زمان‌های دیرین تا به امروز مورد توجه بوده است.

این اثر در ۱۵ دی‌ماه سال ۱۳۱۰ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است. طاق‌بستان قرار بود روزی در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گیرد اما مغازه‌های کبابی و خانه‌های اطراف آن مانع این اقدام هستند و مشکلات فراوانی نیز برای این اثر مهم تاریخی ایجاد کرده اند.

بیستون

مجموعه‌ی تاریخی بیستون در ۳۰ کیلومتری شمال شرقی شهر کرمانشاه، جنوب غربی شهر بیستون و در پای کوهی به همین نام در مسیر همدان به کرمانشاه قرار دارد. قداست کوه بیستون، شرایط مطلوب آب و هوایی و قرارگیری بر سر راه‌های مهمی از جمله جاده ابریشم، باعث شد تا پادشاهان و فرمانروایان بسیاری به این منطقه توجه کنند و آثار و یادگارهای بی‌بدیلی در دل و دامنه‌ی این کوه به یادگار مانده است.

این محوطه‌ی تاریخی، فرهنگی و طبیعی ۲۸ اثر ثبت شده ملی دارد و در حریم آن بیش از ۱۵۰ اثر تاریخی شناسایی شده است. کتیبه و نقش برجسته‌ی داریوش نیز در سال ۱۳۸۵ در فهرست جهانی یونسکو ثبت شده است. این اثر مربوط به دوره ی هخامنشیان است.

مجسمه هرکول

در محوطه تاریخی بیستون نقش برجسته دیگری وجود دارد که به مجسمه هرکول معروف است. این اثر سال 1337 در زمان احداث جاده همدان کرمانشاه شناسایی شد و مربوط به دوره اشکانیان است.

تکیه معاون الملک
حسین خان معین‌الرعایا ۱۱۴ سال پیش تکیه معاون الملک را در شهر کرمانشاه بنا کرد و بعدها به همت حسن خان معین‌الملک تکمیل شد. این مجموعه از سه بخش اصلی حسینیه، زینبیه و عباسیه تشکیل شده و کاشی‌کاری زیبای آن در جهان بی‌همتا است. رنگ‌های به کار رفته در کاشی‌های این بنا طبیعی بوده و زیبایی خاصی به این اثر بخشیده‌اند.

تکیه معاون الملک میزبان عزاداری‌های مردم کرمانشاه بوده است. بخش زینبیه برای بانوان ساخته شده بود که دارای دو درب بوده است. بانوان هنگام ورود از دری که در بخش بالایی زینبیه تعبیه شده بود استفاده می‌کردند. این امر باعث می‌شد بدون برخورد با مردها بتوانند در تکیه رفت و آمد کرده و در مراسم عزاداری شرکت کنند.

بخش حسینیه و زینبیه نیز برای عزاداری مردان ساخته شده بوده که کاشی کاری‌ها و تابلوهای بی‌نظیری دارد. بیشترین تابلو-کاشی‌ها نیز در بخش زینبیه قرار دارند. همچنین در بخش حسینه می‌توان از موزه‌های پوشاک و مردم‌شناسی دیدن کرد.

تکیه بیگلربیگی

تیکه بیگلربیگی در بافت کهن شهر کرمانشاه در محله قدیمی فیض‌آباد قرار دارد. این تکیه در زمان قاجارساخته شده است. تکیه بیگلربیگی آیینه‌کاری منحصربه‌فردی دارد و از این نظر در میان تکیه‌های شهر کرمانشاه بی‌نظیر است. در سمت غربی حیاط تکیه، تالار آیینه‌کاری بزرگی ساخته شده که به حسینیه معروف است. این تالار با تزیینات عالی و کتیبه‌هایی که مربوط به دوران مظفرالدین شاه است تزیین شده است. در دو طرف دیگر این تالار، اتاق وسیع مهمانخانه بیگلربیگی قرار دارد. تکیه بیگلربیگی امنون به عنوان موزه خط و کتابت کرمانشاه، پذیرای بازدیدکنندگان و علاقه‌مندان است. همچنین اسناد قدیمی مربوط به خانواده بیگلربیگی نیز در این موزه به نمایش گذاشته شده‌اند.

گوردخمه اسحاق وند
گوردخمه‌های اسحاق وند، سه گوردخمه در ابعاد مختلف هستند که در در ۲۵ کیلومتری جنوب غربی شهرستان هرسین و در صخره‌هایی واقع شده‌اند که در شمال شرقی روستای ده نو قرار دارند. نام اسحاق وند با توجه به روستایی که در آن نزدیکی قرار دارد برای این گوردخمه‌ها انتخاب شده است. این گوردخمه‌ها طبق نظر برخی از باستان‌شناسان، قدیمی‌ترین مقابر صخره‌ای سرزمین پارس هستند و به دوران مادها تعلق دارند.

گوردخمه‌های سمت راست و چپ تزییناتی ندارند، اما در بالای گوردخمه‌ی میانی تصویر مردی به حالت تمام‌قد با چهره‌ای نیم‌رخ وجود دارد. این مرد لباس چین‌دار بلندی به تن دارد و دست‌هایش را به حالت نیایش بلند کرده است. در مقابل او مشعل و آتش‌دان قرار دارد و یک هیکل کوچک در پشت آتش‌دان ایستاده که دست‌هایش بلند است و شیئی در دستان خود دارد.

گوردخمه دکان داوود

گوردخمه داوود که در سه کیلومتری جنوب شرقی سرپل ذهاب قرار دارد، از گوردخمه‌های تاریخی متعلق به دوران مادها یا هخامنشیان است. اهالی محلی سرپل ذهاب، این گوردخمه را به نام کل داوود (کل داو) نیز می‌شناسند. این دخمه در دل صخره بزرگی کنده شده و ارتفاع آن از زمین زیاد است. درون مقبره ۵ تاقچه و گوری بیضی شکل قرار دارد. اهل حق در بعضی اوقات از سال برای برگزاری مراسم مذهبی در این گوردخمه جمع می‌شوند.

گوردخمه صحنه

گوردخمه صحنه یا گوردخمه دربند در شهر صحنه و سمت راست رود دربند در کرمانشاه حجاری شده است. در بین اهالی محلی، گوردخمه‌ها به قبر کیکاوس، فرهاد تراش و گور شیرین و فرهاد معروف هستند. این گوردخمه‌ها شامل گوردخمه بزرگ و کوچک هستند. مسیر رسیدن به گوردخمه‌های صحنه، درختان میوه و درختان جنگلی قرار گرفته است که پوشش زیبایی به این ناحیه داده‌اند. در نمای ورودی آرامگاه، تصویر خورشید بال‌داری حجاری شده است.

با توجه به اینکه نوع تراش هر دو گوردخمه موجود در این منطقه شبیه به یکدیگر است، می‌توان گفت که این دو دخمه همزمان ساخته شده‌اند.

معبد آناهیتا

معبد آناهیتا از بزرگترین بناهای سنگی در ایران است که در شهر کنگاور در کرمانشاه قرار دارد. «آناهیتا» فرشته و نگهبان آب، فراوانی و زیبایی بوده است و ایرانیان مقام ارزشمندی را باری او قائل بوده‌اند. معبد آناهیتا پرستشگاهی است که همانند سایر بناهایی که بر بلندی ساخته شده‌اند، برگرفته از شیوه‌ی سکوسازی است. بر فراز این اثر تاریخی، ردیفی از ستون‌های سنگی وجود دارد. ستون های این بخش ۵۴/۲ متر هستند. معبد آناهیتا به دوره‌ی اشکانی یا ساسانی نسبت داده می‌شود.

طاق گرا
طاق گرا یا طاق شیرین در مسیر کرمانشاه به سرپل ذهاب، در گردنه پاتاق قرار دارد. بنای این تاق، فضای ایوان مانندی است که به طور کامل از بلوک‌های سنگی ساخته شده است که به صورت مکعب مستطیل تراش خورده‌اند. دیوارهای داخلی با نقوش هندسی حجاری شده‌اند.

در مورد زمان ساخت و قدمت این بنا اطلاعات دقیقی در دسترس نیست، اما برخی آن را به دوره اشکانی یا ساسانی نسبت می‌دهند. از سوی دیگر مدارک باستان‌شناسی نشان می‌دهند که ظاهرا بنا متعلق به اواخر دوره ساسانی و زمان حکومت خسرو دوم است.

کارکرد این بنا تاکنون مشخص نشده است، اما کارکردهای متفاوتی برای آن بیان شده که شامل این موارد است: «یادگار احداث راه کاروان‌رو، «توقف‌گاه موکب شاهی»، «اریکه سلطنتی»، «پاسگاه مرزی» و «بنای یادبودی از پیروزی».

برای دسترسی به این اثر، حدود ۲۰۰ متر بعد از ایست بازرسی پاتاق، وارد جاده فرعی سمت چپ شوید و بعد از حدود ۵۰۰ متر به طاق گرا خواهید رسید.

مقبره احمد بن اسحاق قمی
آستان احمد بن اسحاق قمی در شهر سرپل ذهاب کرمانشاه، از مهم‌ترین آثار دیدنی و زیارتی این شهر است که تقریبا در مرکز شهر قرار دارد. ساختمان قبلی بنا در دوران جنگ ویران شد؛ اکنون بارگاه باشکوهی در آن‌جا سخته شده است. صحن حرم در اعیاد مذهبی به عنوان مصلی استفاده می‌شود. اطراف آن نیز قبرستان این شهر قرار گرفته است.

احمد بن اسحاق اشعری قمی، وکیل حضرت امام حسن عسکری (ع) در قم بوده است. ایشان به دستور امام در قم مسجدی با نام امام حسن عسکری در چهار راه بازار ساخته‌اند.

احمد بن اسحاق از کسانی است که حضرت مهدی (عج) را در طول حیات پدر بزرگوارشان ملاقات کرده است. شیخ طوسی می‌گوید: «در دوران نیابت نواب خاصه، عده‌ای مورد اعتماد و اطمینان بودند که توقیعاتی از سور حضرت برای آن‌ها ارسال ‌می‌شد. یکی از آن‌ها احمد بن اسحاق قمی بوده است.»

پارک کوهستان
پارک کوهستان در شمال شهر کرمانشاه و در نزدیکی محطه تاریخی طاق بستان قرار دارد. این پارک از بزرگ‌ترین و زیباترین پارک‌های توریستی کرمانشاه است. نورپردازی زیبا و دو آبشار مصنوعی که در این پارک ساخته شده، زیبایی خاصی به این پارک بخشیده است.

پارک کوهستان بام کرمانشاه بوده و از این پارک می‌توانید منظره‌ی زیبای شهر را نظاره کنید. همچنین غار دو اشکفت نیز در این پارک قرار دارد.

سراب صحنه

سراب صحنه در قسمت شمالی شهر صحنه است و یکی از مناطق خوش آب و هوا در این شهر محسوب می‌شود. آبشارهای زیبا، طبیعت چشم‌نواز و آب و هوای فوق‌العاده این منطقه باعث شده مسافران و گردشگران زیادی این مکان را مقصد سفر خود دهند. دربند صحنه، دره‌ای بسیار زیبا و پوشیده از انواع درختان سرسبز است که احتمالا تفرجگاه بسیاری از شاهان دوره‌های مختلف بوده است. سرچشمه آب دربند، چهار چشمه نام دارد که در قسمت شمالی دربند قرار گرفته و در زمان‌های نه چندان دور، آبشار کوچکی از آن شکل گرفته که امروزه بر اثر خشکسالی به آبشار خشکه معروف است. آب‌های چهار چشمه بعد از طی مسیری در حدود ۵۰۰ متر خود را به آبشار اصلی می‌رسانند.

غار قوری قلعه
غار قوری قلعه در استان کرمانشاه در فاصله ۸۷ کیلومتری شهر کرمانشاه و ۲۵ کیلومتری پاوه قرار دارد. غار در دامنه رشته کوه شاهو و داخل کانی‌های آهکی ایجاد شده و ارتفاع دهانه آن از سطح دریا حدود ۱۲۰۰ متر است.

در حال حاضر غار از دو بخش تشکیل شده است. بخش اول که حدود ۵۰۰ متر طول دارد، از دو تالار و دالان‌های رابط بین آن‌ها تشکیل شده و نورپردازی از زوایای مختلف آن را تبدیل به مکانی زیبا برای گردشگری کرده است؛ بخش دوم که با دری آهنی از بخش توریستی جدا شده است. این بخش از غار موانع طبیعی بسیاری دارد و به همین دلیل، تنها کوهنوردانی که تجهیزات لازم را به همراه دارند می‌توانند از این بخش غار بازدید کنند. زیباترین پدیده‌های غارسنگی در این بخش از غار قرار دارند و طول این بخش چند برابر طول بخش توریستی است.

غار پراو
غار پَراو نام غاری در کوه پراو است که در ۱۲ کیلومتری شمال شرق کرمانشاه، میان کوه طاق بستان و کوه بیستون قرار دارد. این غار در جنوب منطقه‌ای به نام میدان پراو است که در ۳۰۰ متری پایین قله شیخ علیخان یا قله پراو قرار دارد. پَراو در زبان محلی به معنای پر آب است.

غار پراو ۴۰ سال پیش کشف شد. آن زمان بزرگ‌ترین غار عمودی دنیا بوده است و به همین دلیل لقب اورست غارهای جهان را به آن داده‌اند. غار پراو دومین اثر طبیعی ملی کرمانشاه است که سازمان حفاظت محیط زیست ایران در سال ۱۳۸۸ آن را به ثبت رساند.

در حال حاضر غارهای عمیق بسیاری در جهان یافت شده که بسیار عمیق تر از غار پراو هستند. به این ترتیب غار پراو در رتبه ۲۱۲ لیست عمیق‌ترین غار‌های جهان قرار گرفته است. یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد غار پراو، دهانه آن است که در ارتفاع ۳ هزار متری از سطح دریا قرار دارد. این ارتفاع، بالاترین سطح در بین تمام غارهای دنیا است.

سرآب نیلوفر

سرآب نیلوفر دریاچه کوچکی در ۲۰ کیلومتری شمال غرب کرمانشاه است. این دریاچه مملو از گل‌های نیلوفر آبی است و در فصول گرم سال غنچه‌ها و برگ‌های آن سر از آب برآورده و قسمت زیادی از آن را می‌پوشانند. اطراف این سرآب تأسیسات رفاهی گردشگری احداث شده است. سرآب نیلوفر پنجاه‌وپنجمین اثر طبیعی ملی است که در تاریخ ۲۷ اسفند ۱۳۸۷ در فهرست میراث طبیعی ایران قرار گرفت.

تالاب هشیلان

تالاب هشیلان در حدود ۳۰ کیلومتری شمال غربی شهر کرمانشاه قرار دارد. اداره کل حفاظت محیط زیست کرمانشاه، این تالاب را به عنوان منطقه شکار و تیراندازی ممنوع اعلام کرده است. در اين تالاب حدود ۱۱۰ جزيره كوچک و بزرگ با مساحت تقريبی از ۱۰۰ مترمربع تا حدود يک هكتار وجود دارند که در فصل زمستان و در روزهای پر باران، در اثر افزایش دبی آب تالاب، بعضی از آن‌ها در زیر آب پنهان می‌شوند. نام تالاب بر اساس گویش کردی، مرکب از دو بخش «هشی» به معنی مار و «لان» به معنای خانه است. بنابراین نام هشیلان به معنی لانه ماران است زیرا در این تالاب تعداد زیادی مار به ویژه مار آبی و مار چلیپر وجود دارند.

باغ گل‌ها

باغ گل‌ها به عنوان یکی از منحصربه‌فردترین پارک گل‌ها در کشور، در شهر کرمانشاه تاسیس شده است. باغ گل کرمانشاه در زمینی ۵ هکتاری با قابلیت کشت ۴ هزار گونه گیاهی و نیز ۴ باغ گل‌های ایرانی، ژاپنی، فرانسوی و ایتالیایی ساخته شده تا شهروندان در فصل بهار و تابستان شاهد رویش گل‌های بهاری باشند. از این میزان مساحت، ۱۲ هزار متر مربع برای طراحی معابر دسترسی و ۳۵۰۰ متر مربع نیز برای طراحی آب‌نما به کار رفته است. اغلب گیاهان موجود در باغ با استفاده از بذر درجه یک هلندی در محل باغ کشت شده است.

کرمانشاه بعد از اصفهان دومین شهر دارای باغ گل‌ها است. زیبایی‌های طبیعی کرمانشاه بعد از افتتاح این باغ جلوه بیشتری پیدا کرده است. این باغ بزرگ و زیبا شامل نمایشگاه کاکتوس، برکه، آبراه، بخش گل‌های فصلی، درختچه‌ها و گونه‌های مختلف گل است که از کشورهای مختلف جمع‌آوری شده است.